Tourexpi
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) çatısı altındaki uzmanlar, şu ana kadar 13 ülkede görülen ve "Yeni bir salgına neden olur mu?" endişelerine yol açan maymun çiçeği virüsü hakkında kapsamlı bir çalışma yaptı.
AA muhabiri, çalışma ışığında, 10 soruda maymun çiçeği hastalığına ilişkin merak edilenleri derledi.
1- Maymun çiçeği yeni bir hastalık mı?
Maymun çiçeği, yeni bir hastalık değil. 1958'de maymunlarda tespit edildikten sonra insanlarda ilk olgu 1970'te Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde görüldü. 1958'de araştırma laboratuvarındaki maymunlarda çiçek benzeri bir salgın yapınca farkına varılan hastalık bu nedenle "maymun çiçeği" adını aldı.
Başta Nijerya ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti olmak üzere, Orta ve Batı Afrika'daki tropikal yağmur ormanlarının bulunduğu 11 ülkede görülen hastalığın sıklığı tam olarak bilinmiyor. Afrika'da her yıl birkaç yüz vaka olduğu tahmin ediliyor. Hastalık zaman zaman Afrika kıtasından enfekte hayvanlar veya insanlar aracılığıyla diğer kıtalara taşınıyor, fakat buralarda az sayıda insanın etkilendiği ve bölgesel vaka kümelenmeleri görülüyor.
2- Neden şimdi dikkat çekti?
Şimdiye kadar Afrika dışında görülen vakaların tamamının Afrika'dan gelen insanlar veya getirtilen kemirgenlerden kaynaklandığı biliniyordu. Ancak Afrika dışında tespit edilen vaka sayısı son bir hafta içinde, bugüne kadar Afrika dışında görülen toplam vaka sayısını aşacak kadar arttığı için Dünya Sağlık Örgütü ve bilim dünyasının dikkatini çekti.
3- Hastalığın etkeni nedir?
Maymun çiçeği, çiçek virüsüne akraba bir DNA virüsü. Batı Afrika ve Orta Afrika (Kongo Havzası) olmak üzere iki alt tipi bulunuyor. Batı Afrika, Kongo türüne göre daha hafif seyirli hastalık yapıyor. Şu an genetik analizler tamamlanmamış olsa da Afrika dışında görülen vakaların Batı Afrika alt tipi olduğu öngörülüyor.
4- Nasıl bulaşıyor?
Adının aksine maymunlardan daha çok sincap, sıçan, fare gibi kemirgenlerde bulunan ve onlardan insana geçen hastalık, ayrıca enfekte insan veya virüsle kirlenmiş giysi, havlu, çarşaf gibi eşyalarla yakın temas sonucunda bulaşıyor. Virüs, sağlıklı kişilere, ciltte gözle görülemeyecek çatlaklar/çizikler, mukozalar (ağız, burun, göz) veya solunum sistemi aracılığıyla giriyor.
İnsandan insana bulaşmanın büyük solunum salgısı damlacıklarıyla olduğu düşünülüyor. Hastalığın uzak mesafelere gidemeyen büyük damlacıklarla bulaşması, yüz yüze, uzun süreli ve yakın temasla oluyor.
5- Belirti ve bulguları neler?
Maymun çiçeği, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, yaygın vücut ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve cilt lezyonlarına (döküntü) neden oluyor. Lenf bezi şişliği, maymun çiçeğinin, çiçek, su çiçeği ve kızamıktan ayıran en önemli belirtisi. Yakınmalar, virüsle temastan ortalama 6-13 gün sonra ortaya çıkıyor.
İlk 5 gününde ateş, şiddetli baş ağrısı, lenf bezlerinde şişme, sırt ağrısı ve aşırı halsizlik yaşanan hastalıkta, ciltteki döküntüler de ateş başladıktan sonra 1-3 gün içinde görülüyor. Avuç içi, ayak, ağız içi, genital bölge ve gözlerdeki lezyonlar, kabuk bağlayıp düşmesiyle ortadan kalkıyor.
6- Tanı nasıl konuluyor?
Maymun çiçeği hastalığından şüphelenilen durumlarda, belirti gösteren kişilerin son bir ay içinde riskli bölgelere seyahat edip etmedikleri ya da benzer belirtileri olanlarla yakın temasları olup olmadığının sorgulanması gerekiyor.
Kan örnekleriyle tanı konulamayan hastalık, kanda çok kısa süre kaldığı için PCR'la saptanamıyor. Antijen ve antikor testlerinin de daha önce uygulanan çiçek aşısı gibi nedenlerle her zaman doğru sonuç vermeyeceği düşünülüyor.
Hastalık şüphesinde lezyonlardan uygun şekilde ve gerekli güvenlik önlemleriyle alınıp paketlenen örneklerin "biyogüvenlik düzeyi 2 olan" labaratuvara gönderilmesi gerekiyor.
Maymun çiçeği hastalığı teyit edilen hayvan veya kişilerle temas edenlerin son temastan sonraki 21 gün boyunca belirti ve bulgular açısından izlenmesi gerekiyor.
7- Belirtisiz enfeksiyon olabilir mi?
Net olmamakla birlikte maymun çiçeğinin Kovid-19 gibi belirtisiz hastalık yapmadığı düşünülüyor.
Enfekte kişilerde belirtilerin ortaya çıkması, bu kişilerin fark edilmesini ve izolasyona alınmasını sağlayacağından, maymun çiçeğinin toplumda Kovid-19 veya belirtisizken bulaşan diğer enfeksiyonlar kadar yayılması beklenmiyor.
8- Maymun çiçeği öldürücü mü?
Maymun çiçeği, genellikle 2-4 hafta içerisinde kendiliğinden iyileşiyor. Ancak bağışıklığı baskılanmış kişilerde ve küçük çocuklarda ağır hastalık görülebiliyor.
Genel olarak hastalananlardan, çoğunluğunu küçük yaştaki çocukların oluşturduğu yüzde 3-6'sı kaybediliyor. Hastalığın Orta Afrika alt tipinde öldürücülük yüzde 11'e kadar çıkabilirken güncel vakalara neden olduğu düşünülen Batı Afrika alt tipinin öldürücülüğü, yüzde 1 gibi daha düşük oranda kalıyor.
9- Çiçek aşısı hastalıktan korur mu?
Maymun çiçeği hastalığı için yaygın kullanılan bir ilaç bulunmasa da vakalar şimdiye kadar sidofovir, brinsidofovir gibi etken maddeli ilaçlarla kontrol altına alındı.
Dünya Sağlık Örgütü, Afrika'daki tecrübelerden yola çıkarak çiçek aşısının maymun çiçeğinden yüzde 85'e kadar koruma sağlayacağını bildirdi. Fakat çiçek aşısı, hastalığın dünya genelinde sonlanması nedeniyle 1980'den beri uygulanmıyor. Dolayısıyla şu an çiçek aşısı yapılanlar 40-50 yaş üzeri kişilerden oluşuyor. Aradan uzun süre geçmesi ise koruyuculuğun düzeyine ilişkin endişelere sebep oluyor.
10- Salgına yol açma ihtimali var mı?
Maymun çiçeği hastalığının belirti ve bulgularının belirginliği, şu anki bilgilere göre belirtisiz enfeksiyon yapmaması, yakın ve uzun süreli temas ile bulaşması, bir DNA virüsü olduğundan daha az mutasyon geçirmesi ve kolay değişime uğrayarak yeni varyantlarının çıkmaması gibi faktörler nedeniyle Kovid-19 benzeri bir salgına yol açması beklenmiyor. (AA)
En Çok Okunan Haberler
Antalya'da tarihi Likya Yolu'nda mahsur kalan 2 turist kurtarıldı
Antalya'nın Kumluca ilçesinde tarihi Likya Yolu'nda mahsur kalan 2 Alman turist jandarma ekiplerince kurtarıldı.
Sıcaktan bunalan pet otel sakinleri soluğu havuzlarda alıyor
Hava sıcaklıklarının 40 derecenin üzerinde ölçüldüğü Gaziantep'te, sahipleri tarafından otellere bırakılan pet hayvanları sıcakta havuzlarda serinliyor.
THY'den yüzde 88 doluluk ile yeni yolcu rekoru
Türk Hava Yolları (THY) Genel Müdürü Bilal Ekşi, 31 Temmuz'da yüzde 88 doluluk ile yolcu sayısı rekoru kırdıklarını belirtti.
Sakçagözü Şelalesi yeni yatırımlarla cazibe merkezi olacak
Nurdağı ilçesindeki Sakçagözü Şelalesi'nin yeni yatırımlarla cazibe merkezi olması hedefleniyor.
‘Can dostuyla’ gurbet yolculuğu yapıyor
Yıllık izinlerini Türkiye'de geçiren gurbetçilerin dönüş yolculuğu devam ediyor.
Osmanlı'nın yıllara meydan okuyan sarayı: İshak Paşa
Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesindeki tarihi İshak Paşa Sarayı, yıllara meydan okuyor. 1900 rakımlı tepenin üzerine kurulan tarihi saray, yılın her mevsimi ziyaretçi ağırlıyor.
5 yılın ardından ilk kruvaziyer gemi 320 yolcusu ile Trabzon'a geldi
Trabzon Limanı'na 5 yıl aradan sonra ilk kez gelen kruvaziyer gemideki 327 Rus turist, Trabzon'un tarihi ve doğal güzelliklerini ziyaret edecek.
Atık camlar ustasının elinde süs eşyasına dönüşüyor
Mersin'de 25 yıldır cam sanatı ustalığı yapan Nihat Tellioğlu, çöpe atılan cam malzemeleri değerlendirerek yaptığı süs eşyalarını Kayseri'deki festivalde tanıtıyor.
İliç Millet Bahçesi su kayağı ve tekne turu yapmak isteyenleri ağırlıyor
Erzincan'ın İliç ilçesinde baraja kıyısı bulunan İliç Millet Bahçesi, tekne turu, su kayağı, kano keyfi yapmak isteyenlerin uğrak yeri oluyor.
THY engelliler için ‘Ayçiçeği Yaka Kartı’ uygulamasını başlattı
Türk Hava Yolları, (THY) engelli ve hareket kabiliyeti kısıtlı misafirlerinin seyahat deneyimlerini iyileştirmek için "Ayçiçeği Yaka Kartı" projesini hayata geçirdi.
Korona: Çin hükümeti meşhur Hainan adasını tamamen kapattı
Çin'in meşhur turistik ada eyaleti Hainan, 8 Ağustos Pazartesi günü itibarı ile kapanmaya gitti.
İstanbul 'havada' salgını atlattı
İstanbul, CityDNA'nın 2022 yılı 2'nci çeyrek raporuna göre, uçak yolcusu trafiğinde salgın hasarına karşı en iyi performans gösteren Avrupa şehri olurken, 2021 yılında otellerdeki uluslararası geceleme süresi karşılaştırmasında
İsrail, havalimanlarından birini Türkiye'ye seyahat etmek isteyen Filistinlilere açıyor
İlk seferin 22 Ağustos'ta yapılması planlanıyor.
Denizin ortasında inşa edilen tek Osmanlı yapısı yeniden doğuyor
Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde bahsettiği, yabancı ressamların resmettiği, tarihi kaynaklara göre İstanbul Boğazı'nda deniz üstünde inşa edilen tek yapı olan Sultaniye Köşkü, mimarlarca modellendi.
Bu yılın 7 ayında 96 milyondan fazla yolcu hava yolunu tercih etti
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, ocak-temmuz döneminde hava yolunu tercih edenlerin sayısının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 68,6 artarak 96 milyon 647 bine ulaştığını bildirdi.
Kapadokya'da balon turlarına 7 ayda 327 bin 859 turist katıldı
Doğal, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken Kapadokya'yı, yılın ocak-temmuz döneminde 327 bin 859 ziyaretçi gökyüzünden izledi.
Çin, Kovid-19 salgını nedeniyle Haynan Adası'na çok sayıda sağlık görevlisi gönderdi
Çin'in, ağustos başından bu yana Kovid-19 vakalarının arttığı tatil beldesi Haynan Adası'na salgını kontrol etmek için binlerce sağlık görevlisi gönderdiği bildirildi.
'Doğal sit alanı' ilan edilen Van Gölü artık daha iyi korunacak
Van Gölü ve çevresinin Resmi Gazete'de yayımlanan kararla "doğal sit-sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanı" olarak tescillenmesi, havzanın daha iyi korunmasına katkı sunacak.
YHT Garı'nda kütüphane açıldı
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara Yüksek Hızlı Tren (YHT) Garı'nda 5 bin eserin yer aldığı kütüphane açtı.
Akçakoca doğa ve deniz tutkunlarını ağırlıyor
Düzce'nin turizm ilçesi Akçakoca'da, yaz sezonu dolayısıyla ziyaretçi hareketliliği yaşanıyor.
Anavarza Antik Kenti'nde gladyatör mezarlarına rastlandı
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan, Helenistik, Roma, Bizans, Sasani ve Osmanlı dönemlerine ait kültür izlerini taşıyan Adana'daki Anavarza Antik Kenti'nde yürütülen kazılarda gladyatör mezarlarının izlerine ulaşıldı.
